Eylül–Ekim Ekim Takvimi: Kışlık Sebzede Organik Plan

Eylül–Ekim Toprak Hazırlığı (pH, Organik Madde, Humik/Fulvik Katkı)

Sonbahar ayları, özellikle de Eylül ve Ekim dönemi, tarımsal üretimde yeni sezonun başlangıcı sayılır. Yaz sıcaklarının etkisi azalırken, toprak nem ve sıcaklık açısından kışlık sebzeler için en uygun koşulları sunar. Ancak başarılı bir kışlık sebze üretimi için ekimden önce mutlaka toprak hazırlığı yapılması gerekir. Doğru toprak yönetimi, sadece verimi artırmakla kalmaz, aynı zamanda ürün kalitesini yükseltir ve hastalıklara karşı dayanıklılığı da güçlendirir.

Toprak pH Dengesi

Kışlık sebzelerin büyük bölümü (ıspanak, marul, roka, sarımsak vb.) hafif asidik veya nötr pH değerlerinde en iyi gelişimi gösterir.

• İdeal pH aralığı: 6.0 – 7.0

• pH 5.5’in altına düştüğünde toprak fazla asidik hale gelir ve bitki kökleri bazı besin elementlerini alamaz.

• pH 7.5’in üzerine çıktığında ise toprak fazla alkali olur, fosfor ve çinko gibi elementler bağlanır ve bitki tarafından kullanılamaz.

Bu nedenle ekim öncesi mutlaka basit bir pH ölçümü yapılmalıdır. Çiftçiler bunu tarım il/ilçe müdürlüklerinde veya özel laboratuvarlarda yaptırabilir. Küçük ölçekli üreticiler için basit pH test kitleri de yeterli olur.

Organik Madde İçeriği

Toprakta organik madde, hem su tutma kapasitesini artırır hem de kök bölgesinde mikroorganizma faaliyetlerini destekler. Türkiye topraklarının büyük bölümü organik madde bakımından fakirdir (%1–2 seviyelerinde). Oysa verimli bir kışlık sebze üretimi için toprakta en az %3–4 organik madde bulunmalıdır.

Bu eksikliği gidermek için:

• Kompost uygulanabilir.

• Solucan gübresi eklenerek hem organik madde hem de faydalı mikroorganizma katkısı sağlanır.

• Yeşil gübreleme yöntemiyle bazı baklagiller (fiğ, üçgül) ekilip toprağa karıştırılabilir.

Organik madde, kışlık sebzelerin kök yapısını güçlendirir, soğuk ve dona karşı dayanıklılığı artırır.

Humik ve Fulvik Asitlerin Önemi

Toprak hazırlığında gözden kaçmaması gereken bir diğer unsur da humik ve fulvik asit katkılarıdır.

• Humik asit, toprağın katyon değişim kapasitesini artırır, yani bitki besin elementlerini daha iyi tutar.

• Fulvik asit, düşük molekül yapısı sayesinde köklerden daha hızlı alınır ve besin elementlerinin taşınmasını kolaylaştırır.

Özellikle kışlık sebzelerde (ıspanak, marul, roka) hızlı çıkış ve köklenme için fulvik asit katkısı önemlidir.

Rivasol® ile Örnek Toprak Hazırlığı Planı

Rivasol® sıvı solucan gübresi, humik ve fulvik asit açısından zengin olduğu için Eylül–Ekim döneminde toprak hazırlığında önemli bir avantaj sağlar.

• Dekara 10–15 litre sıvı solucan gübresi, ekim öncesinde damla sulama veya sulama suyu ile uygulanabilir.

• İlk 7 gün içinde toprakta mikroorganizma aktivitesi artar.

• Ekimden sonra kök gelişimini desteklemek için düşük dozlarla yaprak uygulaması yapılabilir.

Bu sayede hem pH dengesi korunur, hem de toprağın organik madde kapasitesi yükseltilir.

Kışlık Sebze Ekimleri: Ispanak, Roka, Marul, Sarımsak ve Sera/Örtü Altı Önerileri

Eylül ve Ekim ayları, kışlık sebze ekimi için en ideal dönemdir. Bu aylarda toprak sıcaklığı hala yeterlidir, gece–gündüz sıcaklık farkı dengelidir ve çimlenme için uygun nem koşulları sağlanır. Doğru sebze seçimi ve uygun ekim yöntemleriyle hem yüksek verim hem de kaliteli ürün elde edilebilir.

Ispanak

Ispanak, serin iklim sebzelerinden biridir ve Eylül ayından itibaren ekim yapılabilir.

• Ekim Zamanı: Eylül ortasından Kasım başına kadar.

• Tohum Derinliği: 2–3 cm.

• Sıra Arası Mesafe: 20–25 cm.

• Öneri: 15–20 gün aralıklarla ardışık ekim yapılırsa kış boyunca sürekli hasat sağlanabilir.

• Besleme: Dekara 3–4 litre sıvı solucan gübresi çıkış döneminde uygulanır, yaprak oluşumunda ilave 2 litre yapraktan destek verilir.

Roka

Roka, hızlı gelişim gösteren ve sık ekilebilen bir kışlık sebzedir.

• Ekim Zamanı: Eylül başından itibaren her ay ekilebilir.

• Tohum Derinliği: 1–2 cm.

• Hasat: 25–30 gün sonra ilk yapraklar toplanabilir.

• Besleme: Her 10 günde bir dekara 2 litre sıvı solucan gübresi damla sulama ile verildiğinde yapraklar daha iri ve aromalı olur.

Marul

Marul, kışlık sebzelerin en çok tercih edilenlerinden biridir. Soğuklara dayanıklıdır ancak düzenli beslenme ister.

• Ekim Zamanı: Eylül–Ekim arası doğrudan ekim veya fide dikimi yapılabilir.

• Sıra Arası Mesafe: 30–40 cm.

• Toprak İsteği: Organik maddece zengin, humuslu topraklarda yüksek verim sağlar.

• Besleme: Fide dikiminde dekara 5 litre sıvı solucan gübresi verilir, gelişim döneminde 2 kez 3’er litre takviye yapılır.

Sarımsak

Sarımsak ekimi, Ekim ayında başlar ve kış boyunca toprakta gelişir.

• Ekim Zamanı: Ekim ortası – Kasım başı.

• Ekilecek Diş: Sağlam, iri ve hastalıksız dişler seçilmelidir.

• Sıra Arası Mesafe: 20–25 cm, sıra üzeri 8–10 cm.

• Besleme: Çıkıştan sonra dekara 4 litre sıvı solucan gübresi uygulanır, bahar aylarında ilave besleme ile dişlerin dolgunluğu artırılır.

Sera ve Örtü Altı Üretim

Eylül–Ekim döneminde sera veya örtü altında da üretim yapılabilir. Özellikle kıyı bölgelerde kış aylarında üretimi devam ettirmek isteyen çiftçiler için örtü altı ekim büyük avantaj sağlar.

• Domates, salatalık ve biber gibi yazlık sebzelerden sonra sera toprağı dinlendirilip kışlık sebzeler (ıspanak, marul, roka, tere) ekilebilir.

• Damla sulama sistemiyle yapılan düzenli sıvı gübre uygulamaları hem ürün kalitesini artırır hem de toprak tuzluluğunu dengelemeye yardımcı olur.

• Sera koşullarında ıspanak ve marul daha hızlı geliştiği için 30–35 gün gibi kısa sürede pazara sunulabilir.

3–7–14 Gün Çizelgesi: Yaprak ve Damla Uygulama Dozları (Dekara)

Kışlık sebze ekimlerinde en çok yapılan hatalardan biri, tohum ekildikten veya fideler dikildikten sonra gübreleme planının rastgele yapılmasıdır. Oysa ki düzenli ve küçük dozlarda organik sıvı gübre uygulamaları, hem kök gelişimini hem de yaprak kalitesini doğrudan etkiler. Bu nedenle Eylül–Ekim döneminde kışlık sebzeler için 3–7–14 gün çizelgesi uygulanması önerilir.

Bu çizelge, ekim sonrası ilk üç haftayı kapsar ve bitkinin gelişim basamaklarına göre farklı dozlarda sıvı gübre verilmesini öngörür.

İlk 3 Gün (Çıkış Öncesi Dönem)

Tohum ekiminden veya fide dikiminden hemen sonra yapılan uygulamalar, toprağın mikrobiyal aktivitesini hızlandırır.

• Dekara 2 litre sıvı solucan gübresi, damla sulama veya can suyu ile birlikte verilir.

• Bu uygulama, kök bölgesinde mikroorganizma faaliyetlerini artırır, tohumun çimlenmesini kolaylaştırır.

• Özellikle marul ve roka gibi hızlı gelişen sebzelerde çıkış daha homojen olur.

7. Gün (Çıkış Dönemi)

Bitkiler çimlenmeye veya yaprak açmaya başladığında ilk yaprak uygulaması yapılır.

• Dekara 2 litre sıvı gübre, yapraktan püskürtme şeklinde uygulanır.

• Bu uygulama, yaprak yüzeyinde fotosentezi artırır ve bitkinin stres koşullarına (soğuk, rüzgar) karşı direncini yükseltir.

• Ispanakta yaprakların daha koyu yeşil, rokada daha geniş yaprak yapısı elde edilir.

14. Gün (Köklenme ve Yaprak Gelişimi)

İkinci haftanın sonunda bitkiler köklenme ve yaprak büyümesi dönemine girer.

• Dekara 3 litre sıvı gübre, damla sulama ile verilmelidir.

• Bu uygulama sayesinde köklerin derinlere inmesi sağlanır, yaprak gelişimi hızlanır.

• Sarımsak ekimlerinde dişlerin güçlü kökler oluşturmasına yardımcı olur.

Devam Eden Çizelge

İlk 14 gün sonrası her 10–15 günde bir düzenli olarak düşük dozlarda sıvı gübre uygulamasına devam edilmelidir. Bu sayede:

• Toprak besin kapasitesi dengelenir.

• Yapraklarda homojen renk ve kalite oluşur.

• Kışlık sebzelerde hasat süresi kısalır, pazar değerleri artar.

Uygulama Planının Avantajları

• Gereksiz ve aşırı gübre kullanımının önüne geçilir.

• Desteğe uygun, faturalı ve kontrollü bir besleme planı yapılır.

• Damla sulama ve yaprak uygulamaları bir arada kullanılarak bitkinin hem kök hem de yaprak gelişimi desteklenir.

Sıkça Sorulan Sorular

Saksıda kışlık ekim olur mu?

Evet, kışlık sebzelerin büyük bölümü saksıda veya balkon–teras ortamında da yetiştirilebilir. Özellikle roka, marul ve ıspanak gibi yapraklı sebzeler küçük alanlarda kolayca gelişir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, saksı toprağının organik maddece zengin olmasıdır. 10–15 litrelik derin saksılar tercih edilmeli ve toprak karışımına mutlaka solucan gübresi eklenmelidir. Damla sulama sistemi yerine küçük sulama aparatları kullanılabilir. Düzenli sulama yapıldığında balkon ortamında bile kışlık sebzelerden bol ürün alınabilir.

Ekim sonrası ilk sulama nasıl yapılmalı?

Ekim sonrası ilk sulama, hem tohumun çimlenmesi hem de fidelerin kök tutması açısından kritik öneme sahiptir. Toprak can suyunu aldıktan sonra yüzeyde kabuklanma olmaması için sulama hafif şekilde yapılmalıdır. Aşırı sulama, tohumların yerinden oynamasına ve kök çürümesine yol açabilir. En ideal yöntem, damla sulama veya düşük basınçlı sulama başlıkları kullanmaktır. İlk 7 gün boyunca toprak sürekli nemli tutulmalı, kurumasına izin verilmemelidir.

Organik gübre doz aşımı belirtileri nelerdir?

Organik sıvı gübreler kimyasal gübrelere göre daha güvenli olsa da aşırı kullanım bitki gelişimini olumsuz etkileyebilir. Doz aşımı durumunda:

• Yapraklarda koyu yeşil ve kalınlaşma görülebilir.

• Büyüme hızında dengesizlik olur, yapraklar hızlı gelişirken kök sistemi zayıf kalabilir.

• Toprakta tuzluluk artışı meydana gelir ve bitkinin su alma kapasitesi düşer.
  Bu nedenle ekim sonrası gübreleme planı, belirlenen çizelgelere sadık kalınarak yapılmalıdır. Düzenli ancak düşük dozlarla yapılan uygulamalar hem verimi artırır hem de bitkiyi stres faktörlerinden korur.

Eylül ve Ekim ayları, kışlık sebze üretimi için en uygun dönemlerden biridir. Bu dönemde yapılacak doğru toprak hazırlığı, ekilecek ürünlerin seçimi ve düzenli besleme programı, verimi doğrudan belirler. Toprak pH dengesinin korunması, organik madde miktarının artırılması ve humik–fulvik asit katkılarının düzenli uygulanması, kışlık sebzelerin kök ve yaprak gelişimini destekleyerek daha kaliteli ürünler elde edilmesini sağlar.

Ispanak, roka, marul ve sarımsak gibi kışlık sebzeler, Eylül–Ekim döneminde ekildiğinde uygun bakım ile tüm kış boyunca düzenli hasat imkânı sunar. Bu sebzeler hem açık tarlada hem de sera veya örtü altı sistemlerinde başarılı sonuç verir. Ayrıca balkon ve teraslarda yapılan küçük ölçekli üretimlerde de organik gübre desteği ile bol miktarda ürün yetiştirilebilir.

3–7–14 gün çizelgesine dayalı yaprak ve damla sulama uygulamaları, bitkinin ilk gelişim evrelerinde ihtiyaç duyduğu besinleri dengeli şekilde almasını sağlar. Düzenli fakat kontrollü organik gübre uygulamalarıyla hem kök yapısı güçlenir hem de yaprak kalitesi artar. Böylece kışlık sebzeler hem pazara daha yüksek değerle sunulabilir hem de aile tüketiminde daha sağlıklı ürünler elde edilir.

Organik besleme planı, sadece verimi artırmakla kalmaz, aynı zamanda toprağın uzun vadeli sağlığını da korur. Rivasol® sıvı solucan gübresi, faturalı satış avantajı ve dekara uygun kullanım planıyla bu süreçte çiftçilere önemli bir destek sunar. Devlet destekleriyle birlikte düşünüldüğünde, organik sıvı gübre yatırımı hem ekonomik hem de sürdürülebilir bir tercih haline gelir.

Sonbahar ekimlerini doğru planlayan üreticiler, sadece bu sezon değil, gelecek yıllar için de toprağını güçlendirmiş olur. Bu nedenle Eylül–Ekim döneminde yapacağınız ekimleri organik gübre desteğiyle tamamlayın, kışlık sebzelerinizin verimini artırın ve toprağınızın geleceğine yatırım yapın.

Tablo 1: Eylül–Ekim Kışlık Sebze Ekim Takvimi

Tablo 2: 3–7–14 Gün Organik Besleme Çizelgesi

Solucan Gübresi Satın Al

Solucan Gübresi Nasıl Kullanılır?

Solucan Gübresi Kullananlar

Sıvı Solucan Gübresi Kullanım Şekli

Katı Solucan Gübresi Kullanım Şekli

Hangi Solucan Gübresi

Solucan Gübresinin Bilinmesi Gereken Faydaları

Solucan Gübresinin Kimyasal Gübreden Farkı

Katı Solucan Gübresinin Faydaları

Sıvı Solucan Gübresinin Faydaları

Sıvı Solucan Gübresinin Avantajları