Ekim-Kasım 2025 Tarla Sebze Ekimi & Organik Vermikompost Rehberi

Türkiye’de Ekim-Kasım’da Ekilebilecek Tarla Sebzeleri Listesi

Türkiye’de Ekim ve Kasım ayları, kışlık sebzelerin temelini atan en kritik dönemdir. Yazın topraktan alınan ürünler sonrası, toprak sıcaklığının hâlâ ılıman olduğu bu iki ay, özellikle iç ve batı bölgelerde tarla sebzeleri ekimi için elverişlidir.

Bu dönemde toprakta yeterli nem bulunduğu için, kimyasal gübreye aşırı bağımlılık yerine organik maddeyle beslenmiş yaşayan toprak modeli daha yüksek verim sağlar. Bu yaklaşım için solucan gübresi ve hümik asit desteği kritik önemdedir.

1. Kışlık Yaprak Sebzeleri

Soğuk dayanımı yüksek bitkiler bu dönemde önceliklidir.

• Ispanak: Ekim-Kasım döneminde en çok ekilen sebzedir. Edirne’den Konya’ya kadar geniş bir kuşakta kök gelişimi hızlı olur. Organik vermikompost uygulaması ile yaprak hacmi %20 artar.

• Marul (azman ve göbekli çeşitler): Nem seviyesi yüksek, pH 6.5–7.2 aralığındaki topraklarda ideal sonuç verir. Rivasol Sıvı Solucan Gübresi ile ilk yaprak oluşumunda yüzey püskürtmesi yapılabilir.

• Roka ve tere: Kısa vejetasyon süreleri nedeniyle Kasım başına kadar rahatlıkla ekilir; toprak organik maddesi arttıkça aroma yoğunluğu yükselir.

Rivasol Katı Solucan Gübresi ile hazırlanan toprakta yaprak sebzeleri daha koyu renk ve daha yüksek besin içeriğine ulaşır.

2. Kök ve Soğan Grubu Sebzeler

• Sarımsak: Soğuk toprakta filizlenme için en uygun dönem Ekim-Kasım’dır. Karanfil ekiminden önce 250 kg/da Rivasol Katı Solucan Gübresi karıştırıldığında, kök büyümesi güçlenir ve baş gelişimi %15 artar.

• Havuç ve turp: Bu dönemde özellikle kıyı bölgelerinde ekilebilir. Toprak pH’sı nötre yakın tutulmalı, fazla azot verilmemelidir; Rivasol’un mikrobiyal yapısı kök şekil bozukluklarını önler.

• Pırasa ve yeşil soğan: Serin hava isteyen bitkilerdir; Ekim sonuna kadar ekilebilir. Organik vermikompost uygulaması ile bitkilerde lif oranı artmadan yoğun doku oluşur.

3. Baklagiller ve Yeşil Gübre Amaçlı Bitkiler

Soğuk toprakta azot bağlayan bitkiler, hem ekim arasına karışarak toprağı besler hem de organik maddenin devamlılığını sağlar.

• Bakla: Soğuğa dayanıklı bir baklagildir; Ekim ayında ekildiğinde ilkbaharda erken ürün verir. Rivasol Katı uygulaması ile nodül oluşumu arttığı için azot fiksasyonu daha etkili olur.

• Fiğ ve Macar fiği: Yeşil gübre olarak ekilebilir; baharda biçilip toprağa karıştırıldığında humus miktarını arttırır.

• Bezelye: Kasım başında ekilen çeşitler, soğuk kış boyunca kök yapısını geliştirir.

Bu dönemde baklagiller ve yapraklı sebzeler birlikte ekilirse, topraktaki besin dengesi doğal olarak sağlanır.

4. Soğuk Hava Koşullarına Uygun Sebzeler

Türkiye’nin iç ve doğu bölgelerinde gece sıcaklıkları Kasım’da 0 °C’ye yaklaşır. Bu alanlarda seçilecek çeşitler mutlaka soğuğa dayanıklı olmalıdır.

• Lahana çeşitleri: Karadeniz ve Marmara bölgesinde Kasım’a kadar ekilebilir. Rivasol Sıvı Solucan Gübresi ile yaprak püskürtmesi hastalık direncini artırır.

• Karnabahar: Fide dikimleri Ekim ortasında tamamlanmalıdır. Yüksek organik madde oranı ile baş gelişimi hızlanır.

• Brokoli: Rivasol ile gübrelenen toprakta yan sürgün oluşumu arttığından, toplam verim %12–15 yükselir.

5. Bölgesel İklim Farklılıklarına Göre Ekim Zamanları

Ekim-Kasım aylarında doğru sebze seçimi ve organik gübreleme, sürdürülebilir bir verim için en önemli adımdır.

Kimyasal girdilerin azaldığı bu dönemde, Rivasol Vermikompost toprağın biyolojik aktifliğini artırarak soğuk stresine karşı bitkiyi korur ve yüksek besin değerli ürünler elde etmenizi sağlar. Uygulama detayları için uygulama rehberimize bakın.

Ekim-Kasım tarla sebze ekiminde doğru başlangıç = canlı toprak. Rivasol ile kışa güçlü bir toprak ve yüksek verimle girmeniz mümkün.

Toprak Hazırlığı: Yaprak Döken Bitkilerle Rotasyon, Organik Madde Artırma, pH Girdileri

Verimli bir sebze üretiminin temeli, ekimden önce yapılan toprak hazırlığına dayanır. Ekim-Kasım döneminde toprağın sıcaklığı 10–15 °C civarındayken, mikrobiyal faaliyet hâlâ aktiftir. Bu da toprağı organik olarak beslemek ve canlı mikroflorayı güçlendirmek için en uygun zaman anlamına gelir.

1. Rotasyon: Doğal Dengeyi Koruyan Üretim Zinciri

Ekim-Kasım döneminde tarla hazırlığı yaparken, önceki sezonda ekilen ürünlerin kök ve besin tüketim özellikleri dikkate alınmalıdır. Aynı bitki grubu üst üste ekildiğinde toprakta mikrobesin eksikliği ve zararlı yoğunluğu artar.

En Etkili Rotasyon Örnekleri

• Domates veya biber sonrası: ıspanak, marul, fiğ veya sarımsak

• Kabak, kavun sonrası: brokoli veya lahana

• Tahıl sonrası: baklagil + yapraklı sebze karışımı

Bu dönüşümlerle, toprağın azot-fosfor dengesi doğal olarak yenilenir. Örneğin: Baklagiller (fiğ, bezelye) kök nodüllerinde azot bağlayarak, ertesi yıl marul veya lahana gibi yüksek azot isteyen ürünler için ideal zemin oluşturur.

Rotasyon, kimyasal gübre yerine doğanın kendi döngüsünü kullanarak verimi sürdürülebilir hale getirir.

2. Organik Madde Artırma: Toprağın Can Damarı

Toprak organik maddesi %1’in altına düştüğünde verim düşüşü başlar, su tutma kapasitesi azalır ve kök hastalıkları artar. Rivasol Katı Solucan Gübresi, yüksek %45–50 organik madde içeriğiyle toprağı hem fiziksel hem biyolojik açıdan iyileştirir.

Uygulama Adımları

1. Hasat sonrası bitki kalıntılarını toprakta bırakın: Kökleri sökmek yerine parçalayıp karıştırmak, organik maddenin dönüşümünü hızlandırır.

2. Rivasol Katı Solucan Gübresi uygulaması:

   • Doz: 200–250 kg/da

   • Uygulama zamanı: Ekim öncesi 15 gün

   • Yöntem: Diskaro veya rotovatörle 15–20 cm derinliğe karıştırma

3. Nem takibi: Uygulama sonrası toprak hafif nemli olmalı, kurak koşullarda mikroorganizmalar aktifleşemez.

Bilimsel Etki

• Toprak organik madde oranı %1,6 → %2,4’e yükselir.

• Su tutma kapasitesi %25 artar, erozyon riski azalır.

• Mikrobiyal solunum hızı 1,5 kat artarak besin çevrimi hızlanır.

Organik madde, verim değil sürdürülebilirlik getirir. Rivasol ile toprak her sezon daha üretken hale gelir.

3. pH Girdileri: Besin Emiliminin Görünmeyen Anahtarı

Toprak pH’sı, bitki besinlerinin kök tarafından alınabilirliğini doğrudan belirler. Ekim-Kasım sebzeleri için ideal pH aralığı 6,5–7,3’tür.

Aşırı Asidik Topraklarda (pH < 6.0)

• Kireç (CaCO₃) uygulaması yapılmalıdır.

• Uygulama miktarı: Analiz sonucuna göre 100–300 kg/da

• Rivasol Katı ile birlikte kullanıldığında, kirecin toprağa homojen dağılması kolaylaşır.

Alkali Topraklarda (pH > 7.5)

• Fazla kireçli alanlarda hümik-fulvik asit desteği gerekir.

• Rivasol Sıvı Solucan Gübresi (5–7 L/da) bu durumda dengeleyici rol oynar; toprakta iyon değişimini düzenler.

pH Dengesinin Verime Etkisi

• Azot, fosfor ve potasyumun %90’ı kullanılabilir formda olur.

• Mikrobiyal aktivite en yüksek seviyededir.

• Kök gelişimi ve bitki dayanıklılığı optimum düzeydedir.

4. Toprak İşleme Zamanı ve Derinliği

Ekim-Kasım öncesi toprak işlemede amaç, fazla nemi dengelemek ve hava boşluklarını açmaktır.

• İlk işlem: yüzeydeki bitki artıkları diskaro ile karıştırılır.

• İkinci işlem: 15–20 cm derinlikte sürüm yapılır.

• Rivasol uygulaması bu sürümle birlikte yapılmalıdır.

Toprak sıcaklığının 8 °C’nin altına düşmediği günlerde yapılan bu işlem, mikroorganizmaların aktifleşmesi için ideal koşulu sağlar.

5. Rivasol ile Kışa Hazırlanan Toprak: Saha Sonuçları

Rivasol ile yapılan toprak hazırlığında, üreticilerden alınan saha verileri:

“Kışa girmeden toprağı canlandıran her üretici, ilkbaharda verimi iki kat hızla yakalar.” Rivasol ile pH dengesi korunmuş, organik maddece zengin bir tarla, kış uykusuna değil üretime hazırlanır.

Organik Vermikompost ile Gübreleme Protokolü: Hangi Sebze İçin Ne Doz, Uygulama Yöntemleri (Yüzey, Karıştırma)

Gübreleme, kışlık sebze üretiminde yalnız besin desteği değil; aynı zamanda toprağın biyolojik yapısını düzenleme aracıdır. Kimyasal gübrelerin yüksek tuzluluk (EC) etkisi kış aylarında kök gelişimini baskılarken, organik vermikompost kök etrafındaki biyofilmi güçlendirerek kışa dayanıklı kök sistemleri oluşturur.

Rivasol® Katı ve Sıvı Solucan Gübresi kombinasyonu, bu dönemde optimum mikrobiyal dengeyi ve besin sürekliliğini sağlar. Nasıl uygulanacağını adım adım görmek için uygulama rehberine bakın.

1. Genel Uygulama Prensipleri

• Uygulama zamanı: Ekimden 10–15 gün önce toprak karıştırma aşamasında başlatılır.

• Katı form, toprağın yapısını iyileştirir; sıvı form, besinlerin bitki tarafından hızlı alınmasını sağlar.

• Toprak sıcaklığı 8–10 °C’nin üzerinde olmalı, aşırı suya doygun olmamalıdır.

• Kimyasal azot ve fosforlu gübreler kullanılacaksa oranı %25–30 azaltılmalıdır.

Rivasol hibrit uygulaması (katı + sıvı), hem mikroorganizma canlılığını hem de besin etkinliğini korur.

2. Sebze Bazlı Vermikompost Uygulama Tablosu

Aşağıdaki tablo, Ekim–Kasım döneminde Türkiye’nin farklı bölgelerinde yetiştirilen ana sebzeler için Rivasol gübreleme protokolünü özetler:

Tablo Notları

• Yüzey karıştırma: Katı gübrenin 10–15 cm derinliğe kadar toprakla harmanlanması.

• Damlama uygulaması: Rivasol Sıvı Gübresi’nin 200–300 L su/da ile seyreltilip sulama hattına verilmesi.

• Yaprak püskürtme: Bitkinin 3–4 yaprak döneminde 1/50 oranında suyla karıştırılarak uygulanması.

3. Uygulama Yöntemleri

a. Yüzey Uygulaması

Katı vermikompost, ekimden hemen önce toprağın üst tabakasına serpilir ve rotovatörle karıştırılır. Su tutma kapasitesi zayıf topraklarda tercih edilir.

b. Karıştırma (Toprak Altı Uygulama)

Kök gelişimi derin olan sebzelerde (lahana, brokoli, sarımsak), gübre doğrudan 15–20 cm derinliğe karıştırılır. Bu yöntemle mikrobiyal aktivite kök çevresinde yoğunlaşır.

c. Sıvı Uygulama

Rivasol Sıvı Solucan Gübresi; damlama hattı, yağmurlama sistemi veya püskürtme ile verilebilir. Bitki gelişim evresine göre 20–25 günde bir tekrarlanır.

d. Hibrit (Katı + Sıvı)

En yüksek verim bu modelde alınır. Katı form, mikrobiyal kolonizasyonu desteklerken; sıvı form, yaprak ve kök üzerinden hızlı besin iletimi sağlar.

4. Gübreleme Sıklığı ve İzleme

• Toprak organik madde oranı %2’nin altındaysa: Katı form her sezon uygulanmalı.

• %2,5’in üzerindeyse: Katı uygulama 2 yılda bir, sıvı uygulama her sezon yeterlidir.

• EC > 2,5 mS/cm: Uygulama su miktarı artırılmalı, tuzluluk kontrol edilmelidir.

Rivasol’un düşük EC değeri (<1,5 mS/cm), soğuk mevsimlerde bile güvenli uygulama yapılmasına olanak tanır.

5. Rivasol’un Bilimsel Avantajı

“Doğru doz + doğru zaman + doğru ürün = kalıcı verim.” Rivasol Vermikompost, toprakla birlikte çalışan en akıllı gübreleme çözümüdür.

Zararlı ve Hastalık Baskısı: Kapak Örtüsü, Örtü Altı Üretim, Doğal Düşman Kullanımı

Sonbaharın son döneminde, gece-gündüz sıcaklık farklarının artmasıyla birlikte sebze tarlalarında mantar, bakteriyel hastalıklar ve yaprak zararlıları hızla çoğalır. Ekim–Kasım döneminde bu baskıyı azaltmak için kimyasal ilaçlara yönelmek artık yasal olarak sınırlı, aynı zamanda kalıntı riski açısından da tehlikelidir. Bu nedenle üreticilerin, örtüleme teknikleri, biyolojik denge ve mikrobiyal koruma sistemlerine ağırlık vermesi gerekir.

1. Kapak Örtüsü Kullanımı: Nem ve Isı Dengesini Korumak

Kapak örtüsü (malç veya agril kumaş), hem toprak sıcaklığını korur hem de zararlıların bitkiyle temasını önler.

Avantajları

• Soğuk koruması: Toprak yüzeyinde 2–3 °C sıcaklık farkı oluşturur.

• Yabancı ot kontrolü: Işık geçişini engelleyerek kimyasal ot ilacına gerek bırakmaz.

• Zararlı bariyeri: Beyazsinek ve trips gibi zararlılar bitki yüzeyine ulaşamaz.

• Nem yönetimi: Buharlaşmayı %40 oranında azaltır.

Rivasol ile Birlikte Kullanım

Rivasol Katı Solucan Gübresi, malç altında mikrobiyal aktiviteyi artırır. Toprakta sıcaklık ve nem sabit kaldığı için mikroorganizmalar yıl boyu aktif olur.

Rivasol uygulanan tarlalarda malç altı toprak sıcaklığı, kontrol alanına göre ortalama 1,8 °C daha yüksektir.

2. Örtü Altı Üretim: Kontrollü Mikroklima Yönetimi

Kasım ayında hava sıcaklıkları 5–10 °C’ye düştüğünde, örtü altı sistemler (tünel veya sera tipi) devreye alınmalıdır. Rivasol Sıvı, bu sistemlerde damlama hattı veya yaprak püskürtme yöntemiyle uygulanabilir; içeriğindeki Bacillus ve Pseudomonas türleri, nemli ortamlarda patojenlerin gelişimini baskılar.

Hastalık Baskısına Etkisi

• Mildiyö, külleme ve yaprak lekesi hastalıklarının görülme oranı %40 azalır.

• Kök çürüklüğü (Fusarium, Pythium) vakaları belirgin şekilde düşer.

• Yaprak yüzeyinde “biyofilm koruması” oluşur.

“Rivasol uygulanan seralarda fungisit ihtiyacı ortalama %70 azalmıştır.”

3. Doğal Düşman Kullanımı: Ekosistemi Yeniden Dengelemek

Ekim–Kasım aylarında bitki örtüsü azaldıkça, zararlılar daha sınırlı yaşam alanlarında toplanır. Bu dönemde biyolojik dengeyi koruyan doğal düşmanların devreye alınması, kimyasal mücadeleye gerek bırakmadan zararlı yoğunluğunu azaltır.

Faydalı Türler

• Encarsia formosa – Beyazsinek parazitoiti

• Aphidius colemani – Yaprak biti kontrolü

• Phytoseiulus persimilis – Kırmızı örümcek avcısı

• Trichogramma evanescens – Zararlı kelebek yumurtalarına karşı

Bu türlerin etkinliği, toprağın mikrobiyal dengesine bağlıdır. Rivasol uygulaması yapılan alanlarda pestisit kalıntısı olmadığı için bu canlılar zarar görmez.

4. Biyoteknik Takviyeler

Biyolojik mücadeleye destek olarak feromon kapsülleri, yapışkan tuzaklar ve UV bariyer fileleri kullanılabilir.

• Feromonlar zararlı çiftleşmesini engeller.

• Yapışkan tuzaklar zararlı yoğunluğunu izlemeye yarar.

• UV fileleri, zararlıların bitki yüzeyine yönelmesini engeller.

Rivasol ürünleriyle birlikte kullanılan bu sistemler, zararlı baskısını kalıcı biçimde kontrol altına alır.

5. Rivasol’un Koruma Zincirindeki Rolü

Rivasol ile üretim, yalnız yüksek verim değil — temiz, güvenli ve ihracat uygunluğu garantisidir.

Hasat Sonrası Bakım ve Toprak İyileştirme: Residue Yönetimi, Organik Materyal Bırakma

Hasat dönemi, çoğu üretici için sürecin sonu gibi görünse de aslında toprağın yeniden doğduğu bir evredir. Ekim–Kasım sebze üretimi tamamlandığında, toprakta kalan kökler, yapraklar ve sap artıkları, doğru şekilde yönetilirse toprağın doğal gübre rezervi haline gelir. Bu aşamada yapılacak işlemler, bir sonraki sezonda %20’ye varan verim artışı sağlayabilir.

1. Residue (Bitki Kalıntısı) Yönetimi: Atık Değil, Kaynak

Kalıntılar yakılmamalı; toprak biyolojisini besleyecek şekilde yönetilmelidir.

Doğru Yönetim Adımları

1. Parçalama: Bitki kalıntıları parçalayıcı ile küçük parçalara ayrılmalıdır.

2. Karıştırma: Parçalanan materyal, 15–20 cm derinliğe diskaro ile karıştırılır.

3. Rivasol Katı Solucan Gübresi Uygulaması:

   • 150–200 kg/da

   • Zaman: Hasattan hemen sonra

   • Etkisi: Fermantasyonu hızlandırır, kötü kokuyu önler.

4. Nem Desteği: Toprak hafif nemli tutulmalıdır.

Bilimsel Sonuç

Rivasol uygulaması yapılan tarlalarda, bitki kalıntılarının çürüme süresi 90 günden 45 güne iner; toprak organik madde rezervi %0,4–0,6 artar.

“Toprak, Rivasol ile sadece beslenmez; aynı zamanda kendi atıklarını yeniden gübreye dönüştürür.”

2. Organik Materyal Bırakma: Toprağı Dinlendirmek

Kışa girerken toprağı tamamen boş bırakmak yerine, yeşil gübreleme bitkileri ekmek en etkili organik ıslah yöntemidir.

En Uygun Yeşil Gübreleme Bitkileri

• Fiğ: Azot bağlama kapasitesi yüksek, kışa dayanıklı.

• Yulaf: Kök gelişimi güçlü, toprağı havalandırır.

• Bakla / Bezelye: Organik maddece zenginleşme sağlar.

• Hardal: Toprak kök zararlılarının döngüsünü kırar.

Uygulama Planı

• Ekim: Hasattan hemen sonra (Kasım ortası)

• Rivasol Katı: 100 kg/da

• Rivasol Sıvı: 3 L/da (toprak yüzeyine püskürtme)

• Biçim: Mart ayında 15–20 cm boya ulaştığında toprağa karıştırılır.

Rivasol ile yeşil gübreleme yapan üreticilerde, sonraki sezonda kimyasal azot ihtiyacı %35 azalmıştır.

3. Toprak Mikrobiyal Rehabilitasyonu

Kıştan önce uygulanacak mikrobiyal aktivatörler ve organik sıvı gübreler, toprağın biyolojik dengesini korur.

Uygulama Adımı

• Zaman: Hasattan 10–15 gün sonra

• Doz: 5 L/da (200 L su ile)

• Yöntem: Yağmurlama veya damlama

“Rivasol, toprağa mikrobiyal bir kış örtüsü kazandırır.”

4. Toprak Dinlendirme Süreci

• Kimyasal hiçbir uygulama yapılmaz.

• Yüzeyde organik materyal kalır.

• Rivasol sonrası toprak sıcaklığı 0,8–1,2 °C daha yüksek kalır.

Bu sayede ilkbahar ekimlerinde, taban gübreye daha az ihtiyaç duyulur.

5. Rivasol ile Kapanış: Topraktan Başlayan Kalıcılık

“Toprak canlı kalırsa, üretim geleceğe taşınır.” Rivasol ile her sezon, daha güçlü bir başlangıcın temeli atılır.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

1. Ekim–Kasım’da hangi tarla sebzeleri ekilir?

Türkiye’nin farklı bölgelerinde bu dönemde en çok tercih edilen sebzeler; ıspanak, roka, marul, sarımsak, soğan, brokoli ve karnabahardır. Organik vermikompost uygulaması ile toprak ısısı dengelendiği için geç ekimlerde bile çimlenme oranı yüksek kalır.

2. Vermikompost’un toprak hazırlığında kullanımı nasıl olmalı?

Hasattan 10–15 gün önce Rivasol Katı Solucan Gübresi toprağa karıştırılarak başlanmalı; ardından Rivasol Sıvı Solucan Gübresi ilk çimlenme döneminde damlama veya püskürtme sistemiyle verilmelidir.

3. Soğuk iklimlerde hasat ve zararlı baskısı nasıl yönetilir?

Soğuk hava koşullarında kapak örtüsü (malç) ve örtü altı üretim yöntemleri uygulanmalıdır. Rivasol Sıvı’nın mikrobiyal içeriği (Bacillus, Pseudomonas) kök bölgesinde biyolojik koruma sağlar.

4. Rivasol ürünleri neden diğer organik gübrelerden farklıdır?

Rivasol ürünleri yalnız besin değil, biyoteknolojik mikrobiyal denge sağlayan yüksek yoğunluklu vermikompost formülasyonlarıdır: %45–50 organik madde, yüksek hümik+fulvik asit ve 10⁸ CFU/g canlı popülasyon. Düşük EC (<1,5 mS/cm) ve nötr pH (6,5–7,5) sayesinde serada ve açık alanda güvenle kullanılabilir.